«درس اول»
الف)ابیات وعبارات زیر را به نثر روان باز گردانید.
1) تخم خرمایی به تربیتش نخل باسق گشته
2)هر نفسی که فرو می رود، ممد حیات است چون برمی آید مفرّح ذات
3)اطفال شاخ را به قدوم موسم ربیع کلاه شکوفه برسر نهاده
4)منت خدای راعزوجل که طاعتش موجب قربت است وبه شکر اندرش مزید نعمت
5)واصفان حلیهی جمالش دربحر مکاشفت مستغرق شده
6) دایهی ابر بهاری را فرموده تابنات نبات در مهد زمین بپرورد
7)به خاطر داشتم که چون به درخت گل رسم، دامنی پرکنم هدیهی اصحاب را. چون برسیدم بوی گلم چنان مست کرد که دامنم از دست برفت
8)عاکفان کعبهی جلالش به تقصیر عبادت معترف
ب)معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1)عصارهی تاکی به قدرت او شهد فایق شده
2)مه طاسک گردن سمندت
3)صفوت آدمیان وتتمهی دور زمان
4)بازش بخواند، باز اعراض کند
5)در خبر است از صفوت آدمیان
ج)خودآزمایی
1)در بیت «بنده همان به که زتقصیرخویش/ عذر به درگاه خدای آورد»منظور از تقصیر چیست؟
2)مراد از«فرش زمردین» درعبارت «فراش باد صباراگفته تا فرش زمردین بگسترد»چیست؟
3) بیت «گفتم این شرط آدمیت نیست / مرغ تسبیح گوی و تو خاموش» با کدام بیت زیر ارتباط معنایی دارد؟
الف- اگر کسی وصف او زمن پرسد بی دل از بی نشان چه گوید باز
ب- همه از بهر توسرگشته و فرمان بردار شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری
4)در عبارت«پردهي ناموس بندگان به گناه فاحش ندرد و وظیفهی روزی به خطای منکر نبرد» بر کدام صفت خداوند تأ کید شده است؟
5) باتوجه به عبارت«وظیفه ی روزیبه خطای منکرنبرد» منظور از«وظیفه ی روزی» چیست؟
6)در عبارت زیر سعدی به کدام صفت خداوند اشاره می کند؟
«خوان نعمت بیدریغش همه جا کشیده، پردهی ناموس بندگان به گناه فاحش ندرد»
د)دانش های ادبی
1) کدام یک از آثار زیر دارای نثر مرسل هستند؟
الف- مناجات خواجه عبدالله انصاری ب- سیاست نامه
2)درستی یا نادرستی جملات زیر را مشخص کنید.
الف)نثر کتاب مرزبان نامه ساده است ب)ترجیع بند معمولا وحدت موضوع دارد
3)نثر کتاب گلستان سعدی جزو کدام نثر است؟
الف) مصنوع و متكلّف ب) مسجع و فنی ج) نثر ساده و مرسل
4)کامل کنید. نثر کتاب سیاست نامه جزو نثر ...........است.
5)کامل کنید . نثرکتاب تاریخ جهان گشای جوینی جزو نثر........است.
ه)درک مطلب
1)کدام گزینه با بیت «ای مرغ سحر عشق ز پروانه بیاموز/ کان سوخته را جان شد و آواز نیامد» ارتباط معنایی دارد؟
الف- آن که شد هم بی خبر هم بی اثر/ ازمیان جمله او دارد خبر
ب- سحر با باد میگفتم و حدیث آرز ومندی /خطاب آمد که واثق شو به الطاف خداوندی
2)کدام گزینه با آیهی «لَعَمَُرک انهم لفی سَکَرَ تِهم یَعمَهُون» ارتباط معنایی دارد؟
الف) ایزد که رقیب جان خرد کرد نام تو ردیف نام خود کرد
ب) خوردهست خدا ز روی تعظیم سوگند به روی همچو ماهت
3)درعبارت« تخم خرمایی به تربیتش نخل باسق گشته»
الف- منظور از تربیت چیست؟
ب- مرجع ضمیر «ش» به چه کسی برمیگردد؟
4)با توجه به بیت زیر به سؤالات پاسخ دهید:
«ایزد که رقیب جان خرد کرد نام تو ردیف نام خود کرد»
الف- در مصراع اول «رقیب» به چه معناست؟
ب- در مصراع دوم منظور از «تو» کیست؟
5)در عبارت« عاکفان کعبهی جلالش به تقصیر عبادت معترف که: «ما عََبَدناکَ حَقً عِبادَتِکَ»، عاکفان به چه امری اعتراف دارند؟چرا؟
6)باتوجه به ابیات زیر به پرسشها پاسخ دهید.
ای طاق نهم رواق بالا بسشکسته ز گوشهی کلاهت
هم عقل دویده در رکابت هم شرع خزیده در پناهت
الف- مفهوم کلی بیت اول رابنویسید.
ب- «دویدن عقل در رکاب» کنایه از چیست؟
7)در عبارت: «فراش بادِ صبا را گفته تا فرش زمردین بگسترد» مقصود از «فرش زمردین» چیست؟
«درس دوم»
الف)معنی اشعاروعبارات زیر رابه نثرروان برگردانید.
1)لابهی رستم در اسفندیار کارگر نیفتاد
2)هماوردت آمد برآرای کار
3)خرد را نکن با دل اندر مغاک
4)به بادافره این گناهم مگیر
5)ز نیرنگ زالی بدین سان درست
6)همی جنگ و مردی فروشد
7)نهاد آن کلاه کی ای برسرش
8)پراکنده گشتند ز آوردگاه /غمی گشته اسپان و مردان تباه
9)ز نیروی اسپان و زخم سران شکسته شد آن تیغهای گران
10)ز نیرنگ زالی چنین درست و گرنه همی پایت اندر گور جست
ب)معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1)خم آورد بالای سرو سهی
2)به بادافرهي این گناهم مگیر
3)هماوردت آمد برآرای کار
4)رستم چند بار به الحاح از شاهزاده خواست
ج)خودآزمایی
1)معادل امروزی «گران» دربیت«ز نیروی اسپان و سران شکسته شد آن تیغهای گران»چیست؟
2) معادل امروزی «بپیچم» در بیت«که چندین بپیچم که اسفندیار مگر سر بپیچاند از کارزار» چیست؟
3)در بیت زیر مقصود فردوسی از«سگزی»و« مرد پرخاشخر» به ترتیب چه کسانی است؟
«فراموش کردی تو سگزی مگر کمان و برمرد پرخاشخر»
4)مصراع «همه دل پراز باد ولب پرز پند»ب یانگر چه حالاتی است؟
5)دربیت «ز نیروی اسپان و سران/شکسته شد آن تیغهای گران»شاعردلیل شکسته شدن شمشیرها را چه میداند؟
د)دانشهای ادبی
1)وجود پدیدههایی نظیر «سیمرغ»و«دیو سپید» در شاهنامهی فردوسی، نمایانگر کدام زمینهی اصلی حماسه است؟
2)کدام گزینه به«وجود انسانهای با توانایی جسمی و روحی برجسته، در زمینهی حماسه» اشاره دارد؟
الف)ملی ب)خرق عادت ج)داستانی د)قهرمانی
3)در کدام گزینه «وجود سیمرغ در شاهنامه در زمینهی حماسه» دیده میشود؟
الف)داستانی ب)ملی ج)قهرمانی د)خرق عادت
ه)درک مطلب
1) با توجه به ابیات به سوالات پاسخ دهید.
«ز نیرنگ زالی بدین سان درست و گرنه که پایت همی گور جست
...کمان را به زه کرد و آن تیرگز که پیکانش را داده بد آب ِ رَز
الف)مصراع دوّم بیت اوّل چه مفهومی دارد؟
ب)«آب رَز دادن به پیکان» یعنی چه؟
2)مفهوم کنایی بیت«تو با من به بیداد کوشی همی دو چشم خرد را بپوشی همی»چیست؟
3)باتوجه به بیت« همی زور کرد این برآن، آن براین/ نجنبید یک شیر بر پشت زین»مصرع دوّم بیانگر چیست؟
4)باتوجه به بیت«فراموش کردی توسگزی مگر کمان و بر مرد پرخاشخر»«مرد پرخاشخر» کیست؟
5)در بیت «بادافره این گناهم مگیر/تویی آفریننده ی ماه و تیر»رستم از خداوند چه میخواهد؟
«درس سوم»
الف)ابیات وعبارات زیررا به نثرروان بازگردانید.
1)به دستهای صورتگر پیر رعشه آورده
2)شما که با شاهان بیشتر محشور بودهاید
3)همین نذاشتن کلاه پهلوی سر خیلیها را بر باد داده
4)رضاخان: این قدر مهمل گفت که سر رشتهی امور از دستمون رفت
5)به امر اعلی حضرت گردن نمیگذاره
ب)معنی لغاتی راکه مشخص شده، بنویسید.
1)شما که پردهها از صورت شاه شهید ساختهاید، یکی هم از شاه زنده بسازید
2)خبط وخطایم با خودم بود
3)استاد صورتگرتمثالی از شمایل ما بسازد
4)از ما قدرتمداران هفت خط بعید است
5) بعید از ما فدرت مداران هفتخطه که کوتاه بیاییم
6)تو این سی کرور گره گوری، اصلاً، چه قدر آدم باسواد داریم
ج)خودآزمایی
1)عبارت زیر بیانگر کدام ویژگی دربار رضاخان است؟
«تدین :عرض معذرت اعلی حضرت، عرض تعظیم، عرض عبودیت،.»
2)عبارت زیر- که از زبان رضاخان بیان شده- نمایانگر کدام ویزگی او در امرحکومت است؟
«امروز تو این مملکت امر، امر ماست. مجلس و عدلیه، دولت، تعارفه.»
3)با توجه به عبارت زیر به سوًالها پاسخ دهید:
«پهلوی از قماش شاههای قاجار نیست؛ پهلوی اهل من بمیرم وتو بمیری نیست.»
الف- «قماش » یعنی چه؟
ب- مفهوم جملهی دوّم بیانگر کدام ویژگی حکومت پهلوی است؟
د)دانش های ادبی
1)اثر زیر از کیست؟
کمال الملک
2)در کدام گزینه به «عنصر داستانی که به سلسله حوادث داستان وحدت می بخشد»اشاره شده است؟
الف- لحن ب- زاویهی دید ج- شخصیت (قهرمان) د- هسته
ه)درک مطلب
1)منظور
از«منصب»در عبارت «کمال الملک :هر سه مورد، امتیاز مخصوصی است که سلطنت به
اهل هنر میدهد. نشان حبس و تبعید را در سینه دارم. با حکم اعدام، دیگر
سرافرازمان میفرمایند.گرچه این پیر، برحق، دل ِ کسب این منصب
رادارد.»چیست؟
2)در عبارت زیر کدام ویژگی اخلاقی اهل هنر اشاره شده است؟
«رضاخان: استاد این چه سماجتیه که اهل هنر در نبوسیدن دست قدرت دارند؟تکبّر نیست؟.»
3)در عبارت«حقاً رسم تازهای است که ملوک مددکار ملکالموت باشند» منظور از «ملکالموت» چیست؟
«درس چهارم»
ج)خودآزمایی
1)چرا شخصیت اصلی داستان گاو، ماجرای ساختگی فرار گاو را باور نمیکند؟
د)دانشهای ادبی
2)نویسندهی فیلم نامهی «گاو» کیست؟
2)درون مایه و زاویهی دید داستان «گاو» چگونه است؟
3)کتاب عزاداران بیل از کیست؟
4)با
توجه به متن زیراز داستان گاو،«زن مشدی حسن که آمد بیرون، آفتاب تازه زده
بود، اصلان گاریاش را آورده بود کنار استخر، منتظر بود با کدخدا بروند
خاتونآباد»زاویهی دید را مشخص کنید.
5)داستان گل دستهها و فلک برگرفته از کدام اثر جلال آل احمد است؟
«درس پنجم»
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید.
1)باز رفتیم توی نخ گل دستهها
2)به صرافت افتادم
3)اگه میافتادین کی توئون میداد؟
4)گنبد خالی و لخت و آجُری،گله به گله سوراخهایی برای کفترها داشت .
5)مدتی با قفل کند و کو کردیم
6)خود گنبد چنگی به دل نمیزد
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1)اگه میافتادین کی توئون می داد
ج)خودآزمایی
1)زیبایی شروع داستان «گل دستهها و فلک »در چیست؟
2)چرا داستان«گل دستهها و فلک»را یک داستان نمادین می دانیم؟
3)نویسنده در انتخاب عنوان داستان«گل دستهها و فلک چه ایهام لطیفی به کار گرفته است؟
د)دانش های ادبی
1)داستان «گل دستهها و فلک»برگرفته از کدام اثرجلال آل احمد است؟
2)در
عبارت زیر که برگرفته از داستان«گل دستههاو فلک»؛زاویهی دید کدام
است؟«فردا ظهر که از مدرسه درمیآمدیم،دو تایی رفتیم سراغ درِ پلکان بام ِ
مسجد و مدتی با قفلش کندوکو کردیم».
3)لحن داستان «گل دستهها و فلک»چگونه است؟
4)دو ویژگی نثر« آلاحمد» را بنویسید.
«درس ششم»
الف)ابیات وعبارات زیررا به نثرروان بازگردانید.
1)تا خویشتن را ضیعَتَکی حلال خرند و فَرَاختر بتوانند زیست.
2)امیرنیک کوفته شد و پای راست افگارشد و هیچ نمانده بود از غرقه شدن.
3)نگویم که مرا سخت دربایست نیست، اما چون قانعم، وزر و وبال این به چه کار آید؟
4)آن چه دارم از اندک مایه حطام دنیا حلال است، من این زر نپذیرم و در عهدهی این نشوم.
5)این مرد بزرگ،به نشاط، قلم در نهاد.تا نزدیک نماز پیشین، از این مهمات فارغ شده بود.
6)بونصر را بگوی که امروز دُرُستم ودراین دو سه روز بار داده آید که تب تمامی زایل شد.
7)این مرد خیلتاشان را گسیل کرده بود.
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1)گویی روحش به کالبدش برگشته است.
2)پس، به کران آب فرود آمدند و شراعها زده بودند.
ج)خودآزمایی
1)منظور از فسمت مشخص شده در متن «قیامت سخت نزدیک است، حساب این نتوانم داد و نگویم که مرا سخت دربایست نیست.»
2)منظور از عبارت «من در عهدهی این نشوم»چیست؟
د)دانشهای ادبی
1)موضوع اصلی تاریخ بیهقی چیست؟
2)در کدام نقد، منتقد ارزشهای اخلاقی آثار را بررسی می کند؟
3)نقدی که به بررسی آرایهها و زیباییهای ادبی آثار می پردازد، چه نام دارد؟
4)در کدام گزینه به «نقدی که به بررسی زبیاییهای آثار ادبی می پردازد»اشاره شده است؟
الف) اخلاقی ب)لغوی ج)فنّی
5)در عبارت زیر نویسندهی کتاب تاریخ بیهقی چه نوع نقدی را مورد بررسی قرار داده است؟
«آهنگ موزون نثر بیهقی به واسطهی به گزین کردن بیهقی است، از میان انبوه واژهها و ترکیبات»
6)در«نقد فنّی» نقّاد به بررسی چه مسايلی می پردازد؟
7) نام دیگر تاریخ بیهقی چیست؟
ه)درک مطلب
1)با توجه به عبارت «امیر نامهها فرمود به غزنین و مثال داد تا هزار هزار درم به مستحقان و درویشان دهند» به سوالات پاسخ دهید:
الف)«مثال داد» یعنی چه؟
ب)معادل امروزی «هزار هزار» را بنویسید.
2)با توجه به عبارت زیر از درس قاضی بُست به سؤالات پاسخ دهید:
«امیر
را یافتم آن جا بر زیر تخت نشسته ....گفت: بونصر را بگوی که امروز دُرُستم
و در این دو سه روز، بار داده آید که علّت و تب تمامی زایل شد.
الف)«یافتم»یعنی چه؟
ب)«علت » به چه معنی است؟
پ)«بار داده آید» به چه معنی است؟
4)درعبارت«امیراز آن جهان آمده، به خیمه فرود آمد وتر وت باه شده بود.»
الف)فرودآمدن یعنی چه؟
ب)وضعیت امیرچگونه بود؟
درس هفتم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید.
1)آن گاه لاف زدی که فلان را من فروگرفتم
2)بوسهل برخاست، نه تمام و برخویشتن می ژکید.
3)جبّهای داشت حبری رنگ با سیاه میزد.
ب) معنی لغاتی را که مشخص شده، بنویسید.
1)جبهای داشت حِبری رنگ با سیاه میزد.
2)این بوسهل مردی امام زاده و محتشم و فاضل و ادیب بود.
3)حسنک پیدا آمد جُبّهای داشت حبری رنگ
4)سراسرکتاب بیهقی مشحون است از گفت و گوهای اشخاص با یک دیگر.
5)او در عین ایجاز، حق مطلب را ادا کرده است.
6)این بوسهل مردی امام زاده بود.
ج)خودآزمایی
1)هدف بیهقی از آوردن حکایتهای مناسب در خلال حوادث چیست؟
2)با توجه به عبارت زیر،«عنان قلم را در اختیار داشتن» کنایه ازچیست؟
«بیهقی نویسندهای است که عنان قلم را در اختیار داشته و به اقتضای حال، آن را به گردش در میآورده است.»
د)دانش های ادبی
ه)درک مطلب
1) منظور بیهقی از ایستاده نشان دادن پیکان درصحنهی بردار کردن حسنک چیست؟
«پیکان – که آنان را ایستانیده بودند که از بغداد آمدند.»
2)با توجه به متن زیر به سوالات پاسخ دهید:
«حسنک
پیداآمد، بی بند؛ ... دستاری نیشابوری مالیده و موزهی میکاییلی نو در پای
و موی سر مالیده، زیر دستار پوشیده کرده، اندک مایه پیدا می بود.
الف)مالیده در مورد دستار به چه معنایی است ؟
ب) بیبند به چه معنایی است؟
3)با توجه به عبارت «خواجه احمد او را گفت در همهی کارها ناتمامی؛ وی نیک از جای بشد...» قسمت مشخص شده به چه معناست؟
4)باتوجه به عبارت «بوسهل زوزنی لاف زدی که فلان را من فروگرفتم» قسمت مشخص شده به چه معناست؟
درس هشتم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید.
1)با شمشیر آخته به سوی میدان نبرد می رفت
2)جانان من برخیز برجولان برانیم /ز ان جا به جولان تا خط لبنان برانیم
3)فرض است فرمان بردن از حکم جلودار
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1)از هر کران بانگ رحیل آید به گوشم
2)پا در رکاب راهوار خویش دارد.
3)آهسته و با تأنی پیش حسین (ع) آمد.
ج)خودآزمایی
1) در بیت«وادی پراز فرعونیان و قبطیان است/ موسی جلوداراست و نیل اندر میان است»:
الف)منظور از موسی كیست؟
ب)«نیل اندر میان بودن » کنایه از چیست؟
2)باتوجه به عبارت «انس مردانه در کنار خورشید فروزان حق، در خون پاک خویش غوطه زد و خورشید نو ساخت»منظور از خورشید فروزان حق چیست؟
د)دانشهای ادبی
1)باتوجه به متن زیر از درس خون خورشید زاویهی دید یا راوی داستان را بنویسید.
«دستی به موهای پر پشت و سفید صورتش کشی؛ اندکی دیدگان خود را مالید و ابروانش را کنار زد و در چشمان یک یک دقیق شد».
2)اغلب نوشتههای پرویز خرسند در بارهی چه موضوعی است؟ یک نمونه از آثار این نویسنده را بنویسید.
3)جناس و نوع آن را در بیت زیر مشخص کنید.
جانان من برخیز برجولان برانیم /زان جا به جولان تا خط لبنان برانیم
4)در جملهی مقابل، یک آرایهی ادبی مشخص کنید. «صدایی گرم و جان بخش از میان خیمهای بیرون میخزید»
5)در بیت زیر بین واژگان رُفت و رَفت کدام یک از انواع جناس برقرار است؟
«باید به مژگان رُفت گرد از طور سینین / باید به سینه رَفت زین جا تا فلسطین»
ه)درک مطلب
1)مصرع دوم بیت «دریا دلان راه سفر درپیش دارند / پا در رکاب راهوار خویش دارند» کنایه از چیست ؟
درس نهم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید.
1)هوا گرگ ومیش بود
2)روی تپهی شهید برهانی عمل کردیم
ب) معنی لغاتی را که مشخص شده بنویسید.
1)در ناحیهی شقیقهاش یک سوراخ دیده میشد.
ج)خودآزمایی
1) منظور از«دو صف از یا کریم »و«لب دیوار دل»در شعر زیر چیست؟
«شب دو صف از یاکریم /بال به بال نسیم/ از لب دیوار دلت پر کشید.»
2) در شعر باغ نگاه چرا شاعر آفتاب را خار و خس چشم جانباز میداند؟
د)دانشهای ادبی
1) در عبارت« شب دو صف از یاکریم / بال به بال نسیم / از لب دیوار دلت /پر کشید»قسمت مشخص شده، استعاره ازچیست؟
ه)درک مطلب
1)با توجه به شعر زیر به سؤالات پاسخ دهید.
«صبح، دو مرغ رها/ بی صدا/ صحن دو چشمان تو را ترک کرد/شب دوصف از یاکریم /بال به بال نسیم/ از لب دیوار دلت پرکشید».
الف) منظور از«دو مرغ رها »چیست؟
ب)«بال به بال »چه مفهومی دارد؟
2)مفهوم جملهی مشخص شده را در بیت زیر بیان کنید.
«گفت این پروانه در کار است و بس /کس چه داند؟این خبردار است و بس»
درس دهم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید.
1)از گزند داس دروگر وقت هیچ روینده را زنهار نیست.
ب) معنی لغاتی را که مشخص شده، بنویسید.
1) درسرتاسر قلمرو خود چاووش درداد.
2)تا به ناخواست دست جفا پیشهي دهر، شکوه تو را بستاید.
3)خسوفهای کژخیم شکوهش را به ستیز برمی خیزند.
ج)خودآزمایی
1) درشعر زیر منظور از«تاج و خسوفهای کژخیم »چیست؟
«ولادت که روزگاری از گوهر نور بود/به سوی بلوغ میخزد و آن گاه که تاج برسرش نهادند/ خسوفهای کژخیم شکوهش را به ستیز برمیخیزند.»
2)در عبارت زیر مقصود از« تاج و موهبت »چیست؟
«ولادت
که روزگاری از گوهر نور بود/به سوی بلوغ میخزد وآن گاه که تاج برسرش
نهادند/ خسوفهای کژخیم شکوهش را به ستیز برمیخیزند/ زمان که بخشنده بود،
موهبتهای خویش را تباه میسازد».
د)دانشهای ادبی
1)دعوت به نیکی در داستان «سه پرسش تولستوی» بیانگر کدام یک از عناصر داستان است؟
ه)درک مطلب
1)
در این بخش از غزلوارهی شکسپیر« آری زمان فّرهی جوانی را میپژمرد
/برابروان زیبا شیارهای موازی درمیافکند »مقصود از جملات پایانی چیست؟
2)باتوجه به عبارت زیراز شعر ترانهی من اثر شکسپیر به سوالات پاسخ دهید:
«
از گزند داس دروگر وقت هیچ روینده را زنهار نیست/مگر ترانهی من که در
روزگار نامده برجای میماند/تا به ناخواست دست جفا پیشهی دهر ارج تورا
بستاید.
الف)مفهوم مصراع اول عبارت چیست؟
ب)در مصراع پایانی مرجع ضمیر تو چه کسی است؟
درس یازدهم
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده، بنویسید.
ج)خودآزمایی
1)تاگور دراین بخش از شعر خود «آنان که فانوسشان را/ برپشت میبندند/ سایههاشان پیش پایشان می افتد!» چه کسانی را در نظر دارد؟
د)دانش های ادبی
1)باتوجه به شعر زیر از تاگور«فانوس» نماد چیست؟
«آنان که فانوسشان را/ برپشت میبندند/ سایههاشان پیش پایشان میافتد»
ه)درک مطلب
1) باتوجه به عبارت زیربه سوالات پاسخ دهید:
«ماه/روشنیاش را در سراسر آسمان میپراکند / و لکههای سیاهش را برای خود نگه میدارد!»
الف) ماه نماد چیست؟
ب) منظوراز لکههای سیاه چیست؟
2) شاعر در عبارت زیر، چه کسانی را در نظر دارد؟
«ماه/روشنیاش را در سراسرآسمان میپراکند /و لکههای سیاهشرا برای خود نگه میدارد!»
3)در عبارت «خدا / نه برای خورشید/ و نه برای زمین/ بلکه برای گلهایی که برایمان می فرستد چشم به راه پاسخ است»گل نمادچیست؟
درس دوازدهم
الف)ابیات وعبارات زیررا به نثرروان بازگردانید.
1)دست هوا به رشته ی جان برگره زدهست
2)نسوزد جان من یک باره در تاب /که امیدت زند گه گه براو آب
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1)آنجا به رغم باد صبا میفرستمت
ج)خودآزمایی
1)با توجه به بیت زیر چه چیزی جان عاشق را درآتش هجران زنده نگه می دارد؟
نسوزد جان من بک باره درتاب / که امیدت زند گه گه براو آب
2)در بیت زیر از درس آفتاب وفا منظور از سربهمهرنامه چیست ؟
این سربه مهرنامه بدان مهربان رسان/ کس را خبر مکن که کجا میفرستمت
3)در بیت« زرّین قبا زره زن از ابر سحرگهی /کان جا چو پیک بسته قبا میفرستمت»مقصود از بسته قبا چیست؟
د)دانشهای ادبی
1)در بیت زیریک آرایهی ادبی بیابید.
اگر چه تلخ باشد فرقت یار /در او شیرین بود امید دیدار
2)در مصراع دوم بیت زیر مشبه و مشبهبه را مشخص کنید.
«رزین قبا زرهزن از ابر سحرگهی/ کان جا چو پیک بسته قبا میفرستمت»
ه)درک مطلب
1)در بیت زیر شاعر چه دلیل خاصی برای عجلهی خود مییابد؟
جان یک نفس درنگ ندارد گذشتنی است / ورنه بدین شتاب چرا می فرستمت
2) دیدار در بیت زیر به چه معنایی به کاررفته است؟
«چه باشد گر خورم صدسال تیمار/چو بینم دوست را یک روز دیدار»
3)مفصود از گره گشای هوا در بیت زیر کیست ؟
«دست هوا به رشتهی جان برگره زدهست/ نزد گره گشای هوا می فرستمت»
4)شاعر در بیت زیر تحمل غم و اندوه را در چه صورتی میسر و آسان میداند؟
چه باشد گرخورم صد سال تیمار/چو بینم دوست را یک روز دیدار
درس سیزدهم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید.
1)خاک سیه بر سر او کزدم تو تازه نشد/ یا همگی رنگ شود یا همه آوازه شود
2)بازگشت و دفتر خود باز کرد/وصف او برقدر فهم آغاز کرد
3)آب چه دانست که او گوهر گوینده شود/خاک چه دانست که او غمزهی غمّازه شود
4)آن چه جگر سوزه بود، باز جگر سازه شود
5)دست درکُش کرد با آتش به هم /خویشتن گم کرد با او خوش به هم
ب) معنی لغاتی را که مشخص شده بنویسید.
1)دست درکُش کرد با آتش به هم
ج)خودآزمایی
1)کدام کلمه در این بیت مولانا ایهام دارد؟
«راز نهان دار وخمُش ور خمشی تلخ بود/آن چه جگر سوزه بود باز جگر سازه شود»
2)مرجع ضمیر او را در بیت زیربنویسید.
دست درکُش کرد با آتش به هم /خویشتن گم کرد با او خوش به هم
د)دانشهای ادبی
1)عطار در کدام کتاب به هفت مرحلهی عرفان اشاره دارد؟
2)در مصرع «هر که شدت حلقهی در زود برد حقهی زر» کدام آرایه یافت نمیشود؟
الف) کنایه ب) ایهام ج) استعاره د)جناس
ه)درک مطلب
1)«غمزهی غمّازه شدن خاک» در بیت زیر بیانگر چه معنایی است؟
آب چه دانست که او گوهر گوینده شود/خاک چه دانست که اوغمزهی غمّازه شود
درس چهاردهم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید.
1)و ز ابر مر او را به سوی خاک فرو کاست
2)صیاد گرازان به تگ ایستاد تا ایشان را در ضبط آرد
3) کبوتران اشارت او را امام ساختند و راه بتافتند
4)من ریاست این کبوتران را تکفّل کرده ام
5 ) میبینم اگر ذرهای اندر تگ دریاست
6) به معونت و مظاهرت ایشان از دست صیاد بجستم
7) بر بال عقاب آمد آن تیر جگر دوز/ وز ابر مراو را به سوی خاک فروکاست
8)کبوتران اشارت او را امام ساختند و راه بتافتندو صیاد خایب برگشت
9)در وقت فراغ موافقت اولیتر والّا طاعنان مجال وقیعت یابند
ب)معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1)میترسم اگر از گشادن عقدههای من آغاز کنی ملول شوی
2)اختلاف صیّادان آن جا متواتر
ج)خودآزمایی
1)منظور از روزگار گذاشتندی، در جملهی در طاعت و مطاوعت او روزگار گذاشتندی چیست؟
د)دانشهای ادبی
1) کلیله و دمنه مشتمل بر حکمتها و معارف بشری است که به زبان ........ و در قالب ......... بیان میشود.
2)نوشتهی زیر شرح حال کیست؟
شاعر
بزرگ و قصیدهسرای توانای قرن پنجم است در قصاید تعلیمی خود انسانها را
به آزادگی، خردورزی، دینداری، علم اندوزی، آخرت اندیشی و دیگر فضایل
معنوی و روحی دعوت می کند.
3) نثر کتاب کلیله و دمنه جزو نثر ........محسوب میشود.
4) قصاید ناصرخسرو در حوزهی کدام نوع ادبی قرار میگیرد؟
الف) نمایشی ب) حماسی ج)غنایی د)تعلیمی
ه)درک مطلب
5)در بیت زیر شاخ زمّرد بیانگر چه رنگی است؟
شقایق بر یکی پای ایستاده /چو بر شاخ زمّرد جام باده
6) مفهوم مصرع «گفتا ز که نالیم که از ماست که بر ماست» چیست؟
درس پانزدهم
الف)ابیات وعبارات زیررا به نثرروان بازگردانید
1)از خطر زوال در دوران مسلمانی ایرانیان مصون داشت
2) ماند غرامت زده از کار خویش
3)اسلام نوروز را جلای بیشتر داد
4) رفت به شاگردی رفتار او
ب) معنی لغاتی را که مشخص شده، بنویسید.
1)هم خطواتش متقارب به هم
ج)خودآزمایی
1) پیام داستان زاغ و کبک با کدام مقولهی فرهنگی عصر ما ارتباط دارد؟
د)دانشهای ادبی
1) در بیت « زاغی از آن جا که فراغی گزید / رخت خود از باغ به راغی کشید» کدام آرایهی ادبی وجود ندارد؟
الف) جناس تام ب) جناس ناقص پ) کنایه ت) واج آرایی
2) جامی کتاب بهارستان را به تقلید از کدام اثر نوشت ؟
3) درس نوروز برگرفته از کدام اثر دکتر علی شریعتی است؟
ه)درک مطلب
1)با توجه به عبارت زیر از درس نوروزم نظور از فرزند و مادر چیست؟
«هر
سال این فرزند فراموشکار که سرگرم کارهای مصنوعی و ساختههای پیچیدهی
خود مادر خویش را از یاد میبرد با یادآوریهای وسوسه آمیز نوروز به دامن
وی باز میگردد.»
2) در بیت« عاقبت از خامی خود سوخته / رهروی کبک نیاموخته » شاعر عدم موفقیت را در چه میداند؟
درس شانزدهم
الف)ابیات و عبارات زیررابه نثر روان بازگردانید
1)شبگیر غم بود
ب) معنی لغاتی را كه مشخص شده، بنویسید..
1) شبگیر ما در روز خیبر یادبادا
ج)خودآزمایی
1)شعر زیر در چه قالبی سروده شده است ؟ یک ویژگی این قالب را بنویسید.
جهان قرآنی مصور است/و آیهها در آن /به جای آ ن که بنشینند، ایستادهاند/ درخت یک مفهوم است
2) مقصود کلی مصراع اول از بیت زیر از شعر «هجرت» را بنویسید.
قابیلیان بر قامت شب میتنیدند/هابیلیان بوی قیامت میشنیدند
3) منظور شاعر از «روزن شب در بیت مردی صفای صحبت آیینه دیده /از روزن شب شوکت دیرینه دیده »چیست؟
د)دانش های ادبی
1)آرایهی بارز بیت زیر را بنویسید.
«یاد احد یاد بزرگیها که کردیم/ آن پهلوانیها سترگیها که کردیم»
2)کدام اثر زنده یاد سلمان هراتی ویژهی نوجوانان است؟
3)کاربرد آرایهی ادبی حسن تعلیل در کدام یک از ابیات زیر مشهود است؟
الف) کسی که سبزتر است از هزار بار بهار/ کسی شگفت کسی آن جنان که می دانی
ب) تویی بهانهي آن ابرها که میگریند /بیا که صاف شود این هوای بارانی
3)در بیت «کنار نام تو لنگر گرفت کشتی عشق /بیا که یاد تو آرامشی است طوفانی»کدام آرایه یافت نمیشود؟
الف) تضاد ب) ایهام تناسب ج) پارادوکس د)مراعات نظیر
ه)درک مطلب
1)با توجه به ابیات زیر از شعر هجرت به سوا لات زیر پاسخ دهید:
دیدم شبان خفته را تبدار دیدم /برخفتهی شب شبروی بیدار دیدم
مردی صفای صحبت آیینه دیده /از روزن شب شوکت دیرینه دیده
مردی تذرو کشته را پرواز داده /اسلام را در خامشی آواز داده
الف- منظور از تبدار چیست؟
ب- شوکت دیرینه اشاره به چه مفهومی دارد؟
پ-تذرو استعار از چیست؟
2) در بیت زیر از درس آفتاب پنهانی شاعر چه کسی را خط پایان سفر عشق میداند؟
کسی که نقطهی آغاز هر چه پرواز است /تویی که درسفر عشق خط پایانی
3)در بیت«مردی تذروکشته را پرواز داده /اسلام را در خامشی آواز داده»
الف- به اعجاز کدام پیامبربزرگ الهی اشاره شده است؟
ب- منظور از تذرو کشته کیست؟
درس هفدهم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید
1)آوای خوش هزار تقدیم تو باد
2)غمی به قدمت تاریخ درد انسان داشت
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1)آوای خوش هزار تقدیم تو باد
ج)خودآزمایی
1)با توجه به بیت «بشکن دل بینوای مارا ای عشق /این ساز شکستهاش خوشآهنگتراست» چرا شاعر دلهای شکسته را خوش آهنگتر میداند؟
2)مقصود از «او» در بیت زیر از درس نیاز روحانی کدام شخصیت است؟
«کسی که وسعت او در جهان نمی گنجد/ به خانهی دل من آمده است به مهمانی»
د)دانشهای ادبی
1)قسمت مشخص شده در بیت زیر در پدید آمدن کدام آرایهی ادبی مؤثر بوده است؟
« از خون و گل و شکوفه تابوت شهید/ بر موج بلند دستها رنگین بود»
2) «آواز گل سنگ» از کیست؟
3)دکتر فاطمه راکعی از شاعران انقلاب اسلامی است. تاکنون دو مجموعه شعر «سفر سوختن» و.......از او به چاپ رسیده است.
درس هجدهم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید
1)باد های تند گاهی قیه میکشیدند
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1) با تنهایی این کوه مراوده میکند
ه)درک مطلب
1)مفهوم
کنایی« در بند خود نبودن »را باتوجه به عبارت «خدیجه میدید که این هفته
با هفتهی پیش فرق دارد. میدید او در بتد خودش نیست » بنویسید.
2) بیت « نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت / به غمزه مسألهآموز صد مدرّس شد» به کدام ویژگی پیامبراسلام(ص) اشاره می کند؟
درس نوزدهم
الف)ابیات وعبارات زیررابه نثرروان بازگردانید.
1)پا به رکاب گذاشتم
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1) با ز زین وبرگ را برگردهی کهرها و کرندها گذاشتند
2) روز و شب با مباهات و با شلدی و غرور به تصدیقم مینگریست
3)در چهار سالگی پشت قاش زین نشستم
ج)خودآزمایی
1)نویسنده در عبارت«شاهین تیز بال افقها بودم زنبوری طفیلی شدم و به کنجی پناه بردم» وضعیت خود را چگونه شرح داده است؟
د)دانش های ادبی
1)مشهورترین اثر محمد بهمن بیگی را نام ببرید؟
2)نثر کتاب «بخارای من ایل من» روان و..... است وما را با فرهنگ اقلیمی ایل قشقایی آشنا میکند.
ه)درک مطلب
1)در عبارت زیر منظور از « به آب چشمه دست نمیتوان برد» چیست؟
درس بیستم
ب)معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید
1)از مضیق حیات درگذری
2) یار بیپرده از در و دیوار / درتجلی است یا اولی الابصار
ج)خودآزمایی
1)شاعر در بیت زیر چه عاملی را شرط دستیابی به کیمیای عشق میداند؟
« جان گدازی اگر به آتش عشق /عشق را کیمیای جان بینی»
2)بیت « شود آسان ز عشق کاری چند/ که بود نزد عقل بس دشوار» به کدام مفهوم اساره دارد؟
الف) آسان شدن کارها با عقل ب) همراهی عقل و عشق ج) تقابل عقل و عشق د)وحدت وجود
3)در بیت « چشم بگشا به گلستان و ببین / جلوهی آب صاف در گل و خار » به کدام اصل عرفانی اساره شده است؟
الف) وحدت وجود ب) فنا فی الله ج) حفظ اسرار د) تقابل عقل وعشق
د)دانش های ادبی
1) قسمت مشخص شده دربیت زیر در پدید آمدن کدام آرایهی ادبی مؤثر است؟
«شمع جویی و آفتاب بلند / روز بس روشن و تو در شب تار»
2)اصلیترین موضوع عرفان .......و هدف غایی سالک ......است.
ه)درک مطلب
1)بیت«بار یابی به محفلی کان جا/ جبرییل امین ندارد بار» تلمیح به کدام وا قعهی تاریخی دارد؟
2)در بیت زیر «سرگران دیدن » کنایه از جیست؟
« بی سرو پا گدای آنجا را / سر ز ملک جهان گران بینی»
درس بیست ویک
ب)معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید
1)چون که موسی این عتاب از حق شنید/ در بیابان در پی چوپان دوید
2) زین نمط بیهوده میگفت آن شبان
ج)خودآزمایی
1) با توجه به بیت « تو برای وصل کردن آمدی/ نی برای فصل کردن آمدی» شاعر، رسالت پیامبران را چه میداند؟
ه)درک مطلب
1)کنایهی به کار رفته در مصراع دوم بیت زیر بیانگر چه مفهومی است؟
« این جه ژاژ است و چه کفراست و فُشار / پنبهای اندر دهان خود فشار»
2) مراد از « ارباب معرفت» در بیت زیر چه کسانی است؟
« هاتف ارباب معرفت که گهی / مست خوانندشان و گه هشیار»
درس بیست ودوم
الف)ابیات و عبارات زیررا به نثرروان بازگردانید.
1)به قهر یک قبضهی خاک از روی جمله ی زمین برگرفت
2) الطاف الوهیت به سر ملایکه فرو میگفت : معذورید که شما را سروکار با عشق نبوده است
ب) معنی لغاتی راکه مشخص شده بنویسید.
1) بدان یک چشم اعورانه بدو در می نگریست
2)گل آدم را در تخمیر انداخته
ج)خودآزمایی
1) با توجه به عبارت زیر چرا نویسنده ابلیس را اعور(یک چشم) دانسته است؟
«ابلیس پر تبلیس یک باری گرد او طواف می کرد، بدان یک چشم اعورانه بدو در می نگریست»
د)دانشهای ادبی
1)کدام چهرهی ادبی در بحبوحهی حملهی مغول کتاب «مرصادالعباد » را نوشت ؟
2) نوشتهی زیر معرف کدام اثر است ؟
مؤلف
آن از عرفای قرن هفتم است. این کتاب را در بحبوحهی حملهی مغول نگاشته و
در آن به بررسی مسایل عرفانی پرداخته است .نثر این کتاب روان و گیرا است.
ه)درک مطلب
1) « آیینه» درعبارت زیر از درس شبنم عشق استعاره از چیست؟
«صبر کنید تا من براین مشت خاک دست کاری قدرت بنمایم، تا شما در این آیینه نقشهای بوقلمون بینید»
2) در عبارت « الطاف الوهیت به سر ملایکه فرومیگفت» منظور از «سر» چیست؟
3) باتوجه به متن زیر به سوالات پاسخ دهید:
«مجموعهای
میبایست از هر دو عالم روحانی و جسمانی که هم محبت و بندگی به کمال دارد
و هم علم و معرفت به کمال دارد تا بار امانت مردانه و عاشقانه در سفت جان
کشد.»
الف) چگونه انسان میتواند بار امانت را مردانه و عاشقانه بر دوش جان کشد؟
ب) باتوجه به عبارت «انسان » دارای چه ابعادی است؟
| 
این وبگاه به منظور روان سازی درک دروس ادبیات دبیرستان با توجه به اهمییت این دروس در منابع کنکور ودسترسی آسان به آن در هر جای دنیا که باشید بدون حمل کتاب ،بدون صرف هزینه های گزاف کلاس های کنکور ویا پرداخت سنگین برای خرید کتاب های کمک درسی،نیز به منظور دسترسی سریع دانش آموزان این جانب برای یادگیری مطالب،وارتباط نظر فراگیران وهمکارانم با این جانب ،ازکلیه دانش آموزان وهمکاران گرامی در سراسر جهان انتظار هم فکری وهم یاری می رود