حریرسخن

اسفندیار چگونه رویین تن شد؟ در زراتشت نامه که روایت خود را از مأخذ کهن تری گرفته است چنین آمده است که زرتشت پیامبر چهار ماده ی متبرک به چهار تن داد تا هریک را از موهبت خاصی برخوردارکند:

-   شراب به گشتاسب که چشمانش را به روی جهان دیگر و مینو می گشود.

-   بوی گل به جاماسب که او را از دانایی و روشن بینی بهره مند می داشت.

-   انار به اسفندیار که او را رویین تن می کرد.

-  جامی شیر به پشوتن که او را زندگی جاوید می بخشید.

موله ایران شناس فقید لهستانی- فرانسوی معتقد است این مواد مبین طبقات چهارگانه ی اجتماعی در ایران است. شراب نماینده ی مقام سلطنت، بوی نماینده ی روحانیت، انار نماینده ی جنگاوری و شیر نماینده ی پیشه ی چهارم یهنی کشاورزی و دامداری.انار میوه ای که اسفندیار به وسیله ی آن رویین تن شد از زمان های کهن میوه ی مقدس شناخته می شده و یکی از مظاهر فراوانی و باروری بوده است. اما طلسم رویین تنی اسفندیار به دست سیمرغ شکسته می شود. در شاهنامه سیمرغ فرمانرواست ، سخنگوی ، همه چیز دان و چاره گر. مرغ پاسدار رستم و خانواده ی زال است. اوست که زال را در شیرخوارگی می پرورد و رستم را که به  علت سترگی خود از شکم مادر بیرون نمی آید به دنیا می آورد. برای فراخواندن سیمرغ تشریفاتی از سوی زال صورت می گیرد از جمله سوزاندن بخور و سوزاندن پر او . سیمرغ بر اثر بوی بخور و بوی پر خویش فرا می رسید از زال می پرسد که چه نیازی این گونه به دود یافته است؟ و او ماجرای رستم و اسفندیار را با او در میان می نهد.سیمرغ پس از آن که پهلوان و اسبش را از نو تندرست می کند رستم را برای چاره جویی به نزدیک دریا می برد و از آن جا به گوشه ای از خشکی راهنمایی می کند که از بادش بوی مشک می آید آن گاه بوته ی گز مقدّر را به او می نمایاند. سیمرغ برای جنگ نهایی با سفندیار یک سلسله دستورهای دقیق به رستم می دهد: چوب گز را به آتش راست کن، پیکان بر آن بنشان، پیکانش را در آب رز بپروران و چون با او روبرو شدی نخست لابه کن و چون نپذیرفت دو دستت را محاذی چشم او گیر و چنان چون بود مردم گزپرست، رها کن.

بدانست رستم که لابه به کار /  نیاید همی پیش اسفندیار

کمان را بزه کرد وآن تیر گز / که پیکانش را داده بُد آب رز

همی راند تیر گز اندر کمان   / سر خویش کرده سوی آسمان....

بزد تیر بر چشم اسفندیار  / سیه شد جهان پیش آن نامدار

خم آورد بالای سرو سهی  / ازو دور شد دانش و فرّهی

نگون شد سر شاه یزدان پرست / بیفتاد چاچی کمانش زدست

گرفته بُش و یال اسب سیاه  / زخون لعل شد خاک آوردگاه ...

منابع:اسلامی ندوشن-داستان داستان ها

http://www.iricap.com/magentry